Na vjetrovitom grebenu Klobuka, gdje se planinski vijenci Hercegovine i Crne Gore grle kao dva brata pod istim nebom, ove godine, na dan Svetog kneza Lazara – Vidovdan, potomci su se još jednom sabrali da se poklone sjenima slavnih predaka. Tu, pod kamenim svodom spomen-kapele koju je 1926. godine, u čast 162 crnogorsko-hercegovačka borca poginula 1915. u borbama s austrougarskim trupama, podigao kralj Aleksandar Karađorđević, služen je pomen i održan tradicionalni čas istorije.

Nebo nad Klobukom bilo je visoko i tiho, a vjetar sa Orjena nosio je molitvene riječi sveštenika Eparhije zahumsko-hercegovačke i primorske i Eparhije budimljansko-nikšićke, koje su se razlijegale kroz kamen i šipražje, odzvanjajući kao drevni odgovor na pitanje koje se uvijek vraća: zašto ginemo i zašto pamtimo?

Sveštenik Miroslav Ratković govorio je nadahnuto i s vjerom, podsjećajući okupljene da „proslavljamo naše svete mučenike Klobučke, Hercegovce i Crnogorce – one koji nas i danas okupljaju, one kojima uznosimo molitvu i sjećanje“.

„Naš je put put Bogočovjeka“, rekao je, „jer Bog je toliko ljubio svijet da je Sina svoga dao – ne da umre, nego da svijet ima život vječni.“

U ime Grada Trebinja, prisutne je pozdravila načelnica Odjeljenja za kulturu Slađana Skočajić, ističući da je Vidovdan mnogo više od datuma – on je zavjet i vjera, zavjet koji, kako je rekla, „nijedan čestiti Srbin i pravoslavac nikada nije smio izdati“.

„Vijekovi nisu pokolebali naš narod“, poručila je Skočajić.

„Danas, okupljeni pod istim barjakom istine, časti i ljubavi prema otadžbini, svjedočimo da je vjera živa, da zavjet nije prekinut, i da Klobuk i dalje gori kao luča narodnog pamćenja.“

Besjedom koja je plijenila pažnju, govorio je i Marko Kovačević, predsjednik Skupštine opštine Nikšić:

„Vidovdan je slava Lazareve žrtve, Miloševog podviga, Karađorđa i Njegoša, Kralja Nikole koji je opevao ‘Onamo, onamo’. Slavimo i mladog Gavrila iz Obljaja, koji je rekao ko smo i šta smo. Slavimo i ove junake s Klobuka, koji su odgovorili na njegov poziv i stali na posljednju liniju slobode. Oni koji su tada branili odstupnicu Kraljevini Srbiji, isti su oni što su se kasnije borili protiv fašizma i radikalnog islamizma. I kao što Jugoslavija nije izdržala, a srpski narod jeste, tako i danas živimo u našoj divnoj Republici Srpskoj“, rekao je Kovačević.

U tišini planine, pod prigušenim zvukom gusala i uz stihove epskih pjesnika, prizivani su duhovi prošlih vremena. Guslari, pjesnici, potomci onih što su nosili pušku, sablju i gusle, govorili su u ime tišine, u ime pamćenja. Klobuk je tog dana ponovo postao svetionik sabornosti, vjere i istorijske istrajnosti. O značaju Klobučke epopeje kroz istoriju govorili su književnik i naučni radnik Draga Perović i epski pjesnik Predrag Janičić a uz gusle su danas pjevali Veselin i Nikola Kosović, Ilija Miljanić i Luka Eraković.

Organizatori ovog događaja bili su: Udruženje dobrovoljaca i ratnika oslobodilačkih ratova „Klobuk“, Crkvene opštine Trebinje i Grahovo, Udruženje Grahovljana „Stara Hercegovina“, Zavičajno udruženje „Vladika Sava Kosanović“ – Banjani uz značajnu podršku i pokroviteljstvo Grada Trebinja.

Na Klobuku se ne broji vrijeme – tamo se broje poginuli, sabiraju žrtve, sakupljaju molitve.

Tamo se, umjesto kalendara, prenosi zavjet.

Jer dok nas ima – pamtićemo.

Dok pjevamo – oni neće umrijeti.

Dok traje Klobuk – trajaće i njihova slava.